Zamek w Kazimierzu Dolnym to jedna z ważniejszych miejsc na lubelszczyźnie, które koniecznie trzeba zobaczyć będąc w okolicach Puław czy Nałęczowa. Składa się z dwóch części: okrągłej Baszty, inaczej nazywaną Zamkiem Górnym oraz właściwego Zamku Dolnego. Baszta położona jest około 200 metrów od zamku i obecnie służy jako wspaniały punkt widokowy na miasteczko. Zamek Dolny zbudowany był na planie nieregularnego czworoboku. Obecnie od strony północnej rzeki Wisły zostały resztki oszkarpowanej kwadratowej wieży.
Krótki rys historyczny
Pierwotny zamek powstał na przełomie XIII i XIV wieku za panowania Władysława Łokietka. Właściwy zamek, gdzie do dziś możemy oglądać ruiny wzniósł w I połowie XIV wieku Kazimierz Wielki. Głównie zbudowano go z miejscowego wapienia, lecz w niektórych miejscach użyto cegły. Ówcześnie zamek miał kształt zbliżony bardziej do owalu niż późniejszego czworoboku. Charakteryzował się grubymi na 2 metry murami obronnymi z blankami, które otaczały piękny dziedziniec.
Początkowo w XV wieku zamkiem zarządzał ród Grotów, którzy dokonali licznej rozbudowy. Od strony zachodniej powstało skrzydło mieszkalne oraz kwadratowa wieża obronna. Później wybudowali suchą fosę wokół zamku. Kolejnymi właścicielami zabytku był ród Firlejów, którzy rozpoczęli przebudowę w stylu renesansowym, dodając attyki. Następnymi dzierżawcami byli Radziwiłłowie, Lubomirscy, Sapiechowie, Sanguszkowie, Czartoryscy. Podczas Potopu Szwedzkiego niestety zamek uległ zniszczeniu, a w późniejszych latach został spalony.
Zamek dzisiaj
W latach 1958-60 pod kierunkiem Sicińskiego przeprowadzono badania archeologiczne, dzięki którym później zamek mógł ulec renowacji. Prace rozpoczęte w 2011 roku zakończono 2013 roku. Zostały odnowione mury obwodowe, skrzydła mieszkalne, część wieży ceglanej oraz obniżono dziedziniec i zamontowano instalację, która niesamowicie oświetla ruiny. W 2014 roku zamek został udostępniony turystom. Przerwa trwała rok czasu, w tym czasie zabezpieczono nowe znalezione mury, zrobiono kamienną opaskę wokół zamku i odnowiono loch wieży.
Obecnie w przyziemiu ceglanej wieży ulokowany jest sklep z pamiątkami. Na odnowionym dziedzińcu, który jest otoczony murami obwodowymi znajdowała się bardzo głęboka studnia. Dzisiaj w tym miejscu odbywają się liczne tematyczne imprezy, uczęszczane przez mieszkańców i przyjezdnych z całej Polski. Ciekawostką jest to, że w Kościele Farny, nieopodal zamku zachował się piękny żyrandol z sali zamkowej wykonany na bazie trofeum myśliwskiego.
Gotycki zamek otwarty dla zwiedzających
Zespół zamkowy w Kazimierzu nad Wisłą to niepowtarzalny zabytek średniowiecznej architektury obronnej, który mimo upływu czasu zachował się przez wieki. Ten gotycki zamek charakteryzuję się monumentalną zabudową o grubych murach na planie czworokąta. Dzisiaj możemy oglądać pozostałości po tak przepięknej budowli: wieże strażniczą, dziedziniec, tarasy widokowe zamku, piwnice oraz podgrodzie. Godziny otwarcia są zależne od pory roku. W przypadku uciążliwych warunków pogodowych kompleks może być zamknięty.
Od początku XIX wieku zamek nie został odnowiony i pozostaje ruiną, co dodaje miasteczku jeszcze więcej romantyzmu i wdzięku. Zamek znajduję się na wzgórzu dlatego można z niego podziwiać cudowną panoramę na rynek, Wisłę, otaczającą naturę oraz domy mieszkalne i szeroką okolicę. Kompleks zamkowy to jedna z najważniejszych atrakcji na Lubelszczyźnie, która intryguje badaczy, inspiruje licznych artystów i malarzy. Zamek Dolny oraz Baszta stały się wizerunkową ikoną i symbolem urokliwego Kazimierza Dolnego.
